Europejski Dzień Logopedy
W tym roku zajęcia w ramach obchodów Europejskiego Dnia Logopedy (6 marca) skupiały się na tematyce higieny jamy ustnej.
Uczniowie mieli okazję przypomnieć sobie zasady prawidłowego szczotkowania zębów, poznać jak zbudowany jest ząb, czym jest próchnica, dowiedzieć się dlaczego zęby czasem bolą i co należy wtedy zrobić. Uczniowie
z zaciekawieniem oglądali film z wyposażeniem gabinetu stomatologicznego. Na zajęciach własnoręcznie wykonywali „Zębusia”, który ma za zadanie przypominać o codziennym
i dokładnym myciu zębów. Grali w gry nawiązujące do tematyki zajęć, otrzymali model szczęki do złożenia w domu i ulotki informacyjne przygotowane dla rodziców i opiekunów.
Poniżej kilka ważnych informacji, które znalazły się na przygotowanych ulotkach
i informatorach:
1. Co to jest próchnica zębów?
Próchnica zębów to społeczna choroba zakaźna o charakterze przewlekłym. Jej istotą jest demineralizacja i uszkodzenie tkanek zęba, na początku - szkliwa
i zębiny, a następnie miazgi. Dolegliwość tworzy się wskutek procesu zmiękczania szkliwa zęba, przez kwasy i toksyny.
Właśnie dlatego tak ważna jest odpowiednia higiena jamy ustnej u małych dzieci, której podstawą jest szczotkowanie zębów co najmniej dwa razy dziennie – rano i wieczorem. Wczesne oswojenie dziecka ze szczoteczką pomoże wyrobić odpowiednie nawyki na całe życie. Warto jednak pamiętać, że do 7-8 roku życia (niektóre źródła podają nawet do 10-12 r.ż) to rodzice powinni szczotkować zęby dziecka, jednocześnie ucząc je przeprowadzania zabiegu samodzielnie.
2. Dlaczego ważne są zdrowe lub wyleczone zęby mleczne?
Jeszcze do niedawna wśród wielu rodziców popularne było przekonanie, że zębów mlecznych nie trzeba leczyć, bo i tak wkrótce wypadną. To niestety mit, który może poważnie zaszkodzić małym pacjentom. Próchnicę zębów mlecznych należy usuwać, a powstałe ubytki odpowiednio wypełniać.
Stan zdrowia zębów mlecznych wpływa na stan uzębienia stałego. Mleczaki są konieczne do odgryzania, gryzienia, żucia pokarmu, właściwego rozwoju mięśni i aparatu mowy, utrzymują przestrzeń dla zębów stałych. Przedwcześnie utracone zęby mleczne mogą mieć wpływ na powstawanie wad zgryzowych, a w konsekwencji konieczność leczenia ortodontycznego w przyszłości. Zniszczone próchnicowo zęby mleczne powodują obumarcie miazgi zęba i w konsekwencji procesy ropne wpływające na niekorzystnie na rozwijające się w kości zęby stałe oraz na ogólny stan zdrowia dziecka,
Wyleczone ubytki próchnicowe sprzyjają obniżeniu ogólnej ilości bakterii próchnicotwórczych w jamie ustnej zmniejszając ryzyko rozwoju próchnicy na innych zębach.
3. Dlaczego w zębach pierwszych trzonowych, stałych „szóstkach" łatwo rozwija się próchnica i dlaczego są one tak ważne?
Pierwszymi stałymi zębami, które wyrastają dziecku, są tak zwane szóstki. Pojawiają się ok. 6-7 roku życia. Należy pamiętać, że szóstki nie są zębami mlecznymi, to zęby na całe życie. Na ich powierzchniach żujących znajdują się szczeliny i dołki, w których zalegają resztki pokarmowe i gromadzą się bakterie powodujące rozwój próchnicy,
Pozycja szóstek w buzi, ich ustawienie, to dla każdego dentysty tak zwany klucz zgryzowy (filar zgryzowy), po którym mogą ocenić jak będą rosły pozostałe zęby, przede wszystkim, czy zmieszczą się w buzi. Po ustawieniu szóstek widać czy inne stałe zęby będą rosły krzywo, w poprzek, czy będą za bardzo cofnięte albo, że nie będzie kłopotów z nowymi zębami.
4. Kiedy z dzieckiem należy wybrać się do ortodonty?
Pierwsza wizyta u ortodonty powinna się odbyć ok. siódmego roku życia. Jeśli lekarz stomatolog, pediatra czy logopeda zauważą jakieś nieprawidłowości warto wybrać się wcześniej.
Objawy wskazujące na potrzebę konsultacji ortodontycznej to m.in. :
- oddychanie przez usta, stale otwarta buzia, chrapanie, zgrzytanie lub zaciskanie zębów,
- wada wymowy, trudności w zamykaniu ust,
- szkodliwe nawyki takie jak: ssanie kciuka, przedłużone ssanie smoczka, obgryzanie paznokci, długopisów, ołówków, kredek itp.
- przedwczesna utrata zębów mlecznych i zębów stałych z powodu próchnicy, urazów, chorób,
- brak wszystkich zębów stałych lub brak dla nich miejsca, krzywo wyrastające zęby,
- nadmiernie wychylone lub cofnięte zęby przednie,
- nieprawidłowe ustawienie zębów: stłoczenie zębów lub nadmierne szpary między zębami,
- trudności w odgryzaniu, przeżuwaniu i gryzieniu,
- widoczna asymetria twarzy np. cofnięta lub wysunięta broda,
- „nieprawidłowy zgryz”: zgryz otwarty, krzyżowy, tyłozgryz, przodozgryz, zgryz głęboki.
5. Kontrola stomatologiczna dwa razy do roku
Kontrola u dentysty dwa razy w roku to absolutne minimum. Dzięki systematycznym wizytom, specjalista będzie w stanie wykryć ewentualne zmiany próchnicowe w fazie początkowej i zapobiec ich dalszemu rozwojowi. Częste kontrole u dentysty to nie tylko profilaktyka, ale też wyrobienie odpowiednich nawyków u dziecka na całe życie. Maluch oswojony z kontrolami stomatologicznymi, w przyszłości będzie je traktował jako naturalną część profilaktyki zdrowotnej. Pierwsza wizyta z dzieckiem u stomatologa, zgodnie ze standardami światowymi powinna się odbyć 6-10 miesięcy po wyrznięciu pierwszego zęba mlecznego, ale nie później niż w 24 miesiącu życia – tłumaczy prof. dr hab. n. med. Dorota Olczak-Kowalczyk, konsultant krajowy ds. stomatologii dziecięcej. A już na pewno do stomatologa powinni się udać rodzice z dzieckiem 5-6 letnim. Niestety nadal spotyka się dzieci starsze, które u stomatologa jeszcze nie były a uzębienie mają w bardzo złym stanie.
Informacje zebrane ze stron i dostępnych materiałów: Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego, Polskiego Towarzystwa Stomatologii Dziecięcej, Polskiego Towarzystwa Ortodontycznego, Polskiego Towarzystwa Oświaty Zdrowotnej.
red. Aleksandra Śliwka
